یکی از موضوعات چالش‌برانگیز برای والدین حس مالکیت کودکان است که گاه آن‌ها را در مواجهه با رفتارهای کودک دچار استیصال می‌کند. اغلب کودکان نسبت به اسباب‌بازی‌های خود احساس مالکیت دارند و به سختی آن‌ها را در اختیار دیگر همسالان قرار می‌دهند. گاه این موضوع دعوای بین دو کودک را به بار می‌آورد و زمانی که والدین مداخله می‌کنند، ممکن است مشکلات بیشتری به وجود بیاید و کودک دچار ناراحتی و آزردگی شود. برخورد و واکنش صحیح والدین در این مواقع اهمیت بسیاری دارد. برخورد والدین باید به گونه‌ای باشد که ضمن حفظ حس مالکیت کودک حس دوستی و مهربانی او رشد کند. با اطلاع از راه‌های برخورد با حس مالکیت کودکان و کمک گرفتن از یک فرد متخصص، می‌توانید بهترین برخورد را بر فرزند خود داشته باشید. برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید.

منبع : حس مالکیت کودکان 

اهمیت حس مالکیت در کودکان

رشد و تکامل انسان در دوران کودکی جنبه‌های مختلفی دارد که شامل رشد اجتماعی، عاطفی، شناختی و جسمانی می‌شود. یکی از موضوعات پر اهمیتی که در حوزه‌ی رشد ذهنی اجتماعی مطرح می‌شود، حس مالکیت کودکان است. این حس از دو سالگی شروع به رشد کرده و باعث می‌شود کودک نسبت به اشیاء گوناگونی مانند اسباب‌بازی‌هایش که مهم‌ترین داراییش هستند، حساس شده و آن‌ها را تنها متعلق به خود بداند.

این حس مالکیت کودکان در سنین دو تا پنج سالگی به اوج خود می‌رسد. احساس مالکیت کودک را وادار می‌سازد تا در برابر عوامل تهدید کننده، مانند کودکی که می‌خواهد با اسباب بازی‌اش بازی کند یا مادر و پدری که می‌خواهند اسباب‌بازی خاصی را از او بگیرند، مقاومت کرده و با رفتارهایی همچون جیغ زدن، گریه کردن و یا کتک زدن کودک دیگر واکنش نشان دهند.

اغلب والدین به دلیل عدم درک درست از رفتارهای کودک با برخوردهای نامناسب به فرزند خود آسیب‌های روانی اجتماعی وارد می‌کنند. رشد اجتماعی کودک زمانی حاصل می‌شود که او بتواند در قالب سازگاری متقابل با همسالان و محیط، به درک رفتارهای دیگران و کنترل و تنظیم رفتارها و تعاملات خود بپردازد. از این رو برخورد صحیح والدین در برابر حس مالکیت کودکان در مسیر کمک به مهارت‌های ارتباطی و سازگاری کودک اهمیت فراوان دارد. برای آشنایی بیشتر با کودکان مقاله روانشناسی کودک را مطالعه نمایید.

برخورد مناسب والدین در مواجهه با دعوای کودکان به خاطر مالکیت طلبی

بسیاری از والدین دعواهای کودکان بر سر اسباب‌بازی‌هایشان را شاهد بوده‌اند؛ گاه کودک نمی‌خواهد اسباب‌بازی خود را به شخص دیگری بدهد و یا اینکه بر سر مدت زمان بازی با یک اسباب‌بازی خاص با کودک دیگر دعوایش می‌شود و گاه کتک‌کاری می‌کند. در این شرایط لازم است والدین وارد ماجرای دو کودک شوند و برخوردی منصفانه داشته‌باشند. واکنش آن‌ها باید به گونه‌ای باشد تا ضمن کمک به تقویت حس دوستی و اشتراک‌گذاری در کودک، لطمه‌ای به حس مالکیت طلبی‌اش وارد نشود و به او احترام گذاشته‌شود. دعوا کردن کودک و یا تنبیه فیزیکی آن هم در حضور کودک دیگر تنها باعث ایجاد تنفر و اختلاف بیشتر در کودک می‌شود.

1. هنگام دعوای دو کودک با آرامش با آن‌ها صحبت کنید

با مشاهده‌ی دعوای کودکتان با کودک دیگر پیش از هر چیز سعی کنید آرام باشید. سپس علت و موضوع دعوا را از هر دو کودک بپرسید و نظر آن‌ها را جویا شوید. از آن‌ها بپرسید که کدامشان در ابتدا مشغول بازی با اسباب‌بازی بوده و به چه مدت بازی کرده‌است. سپس کودکی که حس مالکیت طلبی دارد را از احساسات کودک دیگر باخبر سازید. برای مثال از او بپرسید “می‌دانی حال که اسباب‌بازی‌ات را به برادرت نداده‌ای چه احساسی دارد؟ فکر نمی‌کنی او ناراحت و دلگیر است؟” با این کار کودک متوجه احساس ناراحتی که در کودک دیگر ایجاد کرده می‌شود.

با لحن ملایم و محبت‌آمیز از او بخواهید برای مدتی اجازه دهد تا کودک مقابل هم با اسباب‌بازی‌اش مشغول شود. از فریاد زدن و تهدید کردن کودکان و به کار بردن جملاتی مانند “اگر نمی‌توانید با هم بازی کنید اسباب‌بازی‌ات را می‌گیرم و دیگر بهت نمی‌دهم” بپرهیزید. همچنین اسباب‌بازی کودک را از او نگیرید؛ این کار حس مالکیت کودکان را خدشه‌دار کرده و به احساساتشان ضربه می‌زند.

2. برخورد با کودکی که به زور اسباب‌بازی را از کودک دیگر می‌گیرد

ابتدا روش ذکر شده را به کار ببرید و بعد توجه کودکان را به این موضوع جلب کنید که برای بازی کردن با یکدیگر و اشتراک‌گذاری اسباب‌بازی‌ها چه راهکارهای مختلفی وجود دارد. لازم است جهت تقویت روحیه دوستی و همچنین حل چالش‌های بین کودکان از روشی جذاب برای آن‌ها استفاده کنید. مثلا از کودکان بپرسید “به نظرتان برای این که هر دوی شما بتوانید از این اسباب‌بازی استفاده کنید چه کار می‌توانیم بکنیم؟”

با این کار کودکان را تشویق کنید تا برای بازی کردن با یکدیگر و استفاده‌ی مشترک از یک اسباب‌بازی، برنامه‌ریزی کنند. شما هم در طرح‌ریزی این برنامه به آن‌ها کمک کنید. برای مثال به آن‌ها پیشنهاد دهید برای بازی کردن با ماشین اسباب‌بازی یک نفر راننده شود و دیگری در کنار راننده به او در مورد موانع و ماشین‌های دیگر هشدار دهد و با بلندگو اعلام کند.

3. احترام به حس مالکیت کودکان

حواستان باشد به عنوان والدین کودک همیشه به حس مالکیت او احترام بگذارید. با این کار به حفط ارزش و اعتماد به نفس کودک کمک می‌کنید. گاه کودک اسباب‌بازی گران قیمتی دارد که دلش نمی‌خواهد آن را به خواهر برادر یا دوستش بدهد؛ ابتدا علت آن را جویا شوید. ممکن است کودکان عنوان کند که کودک دیگر اسباب‌بازی محبوبش را خراب می‌کند. در این صورت اصراری برای گرفتن اسباب‌بازی از کودک نداشته‌باشید بلکه با کمال احترام از او خواهش کنید اسباب‌بازی دیگری که برای خواهر یا برادرش جذاب است به او بدهد. با این کار حس دوستی و سخاوت نیز در او تقویت می‌شود و در عین حال به حس مالکیتش آسیبی وارد نمی‌شود.

4. آموزش به کودک

اگر کودک احساس تملک زیادی به اسباب‌بازی خود و یا دیگران دارد و تحت هیچ شرایطی کوتاه نمی‌آید، او را درک کنید؛ کودکان در ابتدای کار درک مناسب و کاملی از مفهوم به اشتراک گذاری ندارند و این امری طبیعی است که آموزش و راهنمایی شما را می‌طلبد. باید با او گفتگو کنید و اجازه دهید تا برای مدتی خوب به حرف‌هایتان فکر کند. توجه داشته‌باشید هر چه ارتباط صمیمانه‌تر و محبت‌آمیزتری با کودک داشته‌باشید، حرف‌شنوی بیشتری هم از شما خواهد داشت.

مفاهیمی مانند به اشتراک گذاشتن وسایل و بازی گروهی را با بازی و آهنگ به او آموزش دهید. تشویق کردن کودک به تقویت رفتارهای مثبت در او می‌انجامد؛ برای مثال هر گاه وسایلش را با کودک دیگری به اشتراک گذاشت یا نوبت را در بازی کردن رعایت کرد او را تشویق کنید، در آغوش بگیرید و یا خوراکی مورد علاقه‌اش را به او بدهید.

5. حس مالکیت کودکان | آموزش از طریق مشاهده

کودکان بیشتر از هر چیزی با مشاهده کردن مسائل را یاد می‌گیرند و در این زمینه والدین اولین الگوی آن‌ها هستند. در صورتی که به عنوان بزرگتر کودک، بخشندگی و مشارکت داشته‌باشید و به طور نامحسوس کاری کنید تا کودک این موارد را از شما ببیند، به مرور زمان تقلید کرده و خودش چنین رفتارهایی را در بازی با دوستانش به کار می‌برد.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

-کودکم همه چیز را برای خودش می‌خواهد. باید چه کار کنم؟

اگر هیچ کدام از راه‌حل‌های ذکر شده مؤثر نبودند یا کودک نسبت به وسایل دیگران احساس مالکیت زیادی پیدا کرد، می‌توانید از کمک روانشناس و مشاوره کودک بهره‌مند شوید. روانشناس شرایط کودک و خانواده را بررسی می‌کند و راهکارهای مناسب را در اختیارتان قرار می‌دهد.

منبع : حس مالکیت کودکان